In elke situatie een andere aanpak van het probleem
Vertrouw op de rechter bij berechting daders van geweld tegen hulpverleners
Geweld tegen hulpverleners, hartstikke fout natuurlijk. Maar het voorstel van de Minister voor Rechtsbescherming om rechters te verbieden alleen een taakstraf op te leggen en te verplichten om een gevangenisstraf op te leggen is niet de oplossing.
Deze regel bestaat al voor zware geweldsdelicten, zedendelicten en het herhaaldelijk plegen van lichtere delicten. Op zich is de gedachte begrijpelijk, als je iets ergs doet, of in herhaling blijft vallen moet je (in de gevangenis) op de blaren zitten. Probleem van de regel is dat de rechter niet de ruimte heeft om ervan af te wijken, en dat is in bijzondere zaken soms echt nodig.
Taakstrafverbod: niet heel effectief
Rechters willen (en moeten) de ruimte hebben om te beslissen wat passend en nodig is, dat is hun werk. Daarom zijn er in de praktijk handigheidjes uitgevonden om het huidige taakstrafverbod heen te werken. Er staat bijvoorbeeld niet in de wet hoe lang de gevangenisstraf moet zijn. Als de rechter eigenlijk een taakstraf de beste straf vindt en geen gevangenisstraf op wil leggen, legt hij één (1) dag gevangenisstraf en een taakstraf op. Wat ook kan is een hoge geldboete opleggen of alleen een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf zonder taakstraf. Het huidige taakstrafverbod is dus niet heel effectief.
Rechters leggen indien nodig hoge straffen op
Maar laat er geen misverstand over bestaan, als het nodig is leggen rechters hoge straffen op. Ze mogen bij geweld tegen ambtenaren tijdens hun werk (bijvoorbeeld politieagenten) de maximumstraf met een derde verhogen. En dat er ook hard gestraft wordt als rechters dat nodig vinden blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat de Rechtbank Rotterdam in de week waarin het wetsvoorstel is ingediend de ‘trouwstoetmepper’ 18 maanden gevangenisstraf (waarvan 6 voorwaardelijk) en Tbs heeft opgelegd voor een poging zware mishandeling.
Het echte probleem aanpakken
Wat ik in mijn eigen praktijk zie is dat plegers van geweld tegen hulpverleners vaak onder invloed zijn en agressieproblemen hebben. Op het moment zelf denken ze niet na over de gevolgen. Dat ze geen taakstraf maar een gevangenisstraf krijgen zal ze er niet van weerhouden geweld te gebruiken. Het is als je het mij vraagt daarom effectiever om het middelengebruik en de agressieproblemen aan te pakken.
Advies van De Raad van State
De Raad van State heeft een advies geschreven over het wetsvoorstel en dat advies liegt er niet om:
- Er is onvoldoende uitgelegd waarom de wet er moet komen;
- De effectiviteit is onvoldoende aangetoond;
- Er is onvoldoende ruimte voor andere straffen in bijzondere zaken;
- Er is niet goed omschreven over welke ‘hulpverleners’ deze wet gaat.
Ik hoop dat de Tweede Kamer even kritisch naar de wet kijkt als de Raad van State en besluit om tegen te stemmen. Dat betekent niet dat hulpverleners volgelvrij zijn. Vertrouw er maar op dat rechters geweld tegen hulpverleners hard blijven bestraffen, maar soms als de zaak er om vraagt met een (ongetwijfeld hoge) taakstraf.
